Κοιτάζοντας τους δεκαεφτάρηδες στα μάτια

Είναι σαφές ότι κάθε γενιά φέρει το δικό της χρήσιμο φορτίο γνώσης και εμπειρίας στη συλλογική υπόθεση. Καθώς όμως οι νέοι εξ ορισμού θα επιβαίνουν για περισσότερο χρόνο στο πλοίο της ανθρωπότητας, ο λόγος τους είναι βαρύνων · για το ότι ενσαρκώνουν το μέλλον.

Και έχουν λόγο. Οι νέοι της εποχής μας έχουν, νωρίτερα, ευρύτερους ορίζοντες από ότι οι νέοι προηγούμενων εποχών· όλη η πληροφορία είναι ανοιχτή πάνω στο γραφείο της μελέτης τους χάρη στους υπολογιστές και το διαδίκτυο, και πλέον και στην τσέπη τους με τα έξυπνα κινητά. Οι κοινωνικές μεταβολές γίνονται εμφανείς, με ομάδες και κοινωνικά δίκτυα να ανθίζουν ευνοούμενα από την ταχύτητα της επικοινωνίας μέσω της τεχνολογίας και τις δυνατότητες που παρέχει.

Ακόμη οι νέοι έχουν τη δική τους γλώσσα, απομακρυσμένη από ιδεολογήματα και προικισμένη με πρακτικότητα και αλήθεια. Και σίγουρα έχουν αγωνίες. Καθώς όσο κι αν είναι το μέλλον, δεν το έχουν ακόμη ενσαρκώσει. Όσο και αν έχουν δυνατότητες, δεν τις έχουν ακόμα εκδηλώσει, τουλάχιστον πλήρως.

Ταυτόχρονα είναι πρώτα και κύρια αυτοί αντιμέτωποι με τα αρνητικά αποτελέσματα του τρόπου διαχείρισης του κόσμου από τις προηγούμενες γενιές: κλιματική αλλαγή, ρύπανση, επιβαρυντικοί για τον άνθρωπο και το περιβάλλον τρόποι καλλιέργειας της τροφής, αύξηση των ασθενειών, και ταυτόχρονα οικονομική κρίση, ανεργία, χαμηλοί μισθοί. Αναρωτιόμαστε αν έχουν όνειρα, αν δίνουν στον εαυτό τους το περιθώριο να ονειρευτούν.

Κι όμως αν νιώσουμε τους νέους του σήμερα θα καταλάβουμε ότι είναι το καινούριο μοντέλο που έχει γεννήσει η ανθρωπότητα. Απαλλαγμένοι λόγω της εποχής και της κρίσης από πολλά από τα βάρη που κουβάλησαν πολλές φορές προηγούμενες γενιές (ατομικισμός, γοητεία του κατεστημένου, αναζήτηση σωτήρα, αλόγιστη σπατάλη πόρων), και έχοντας ένα διεθνώς υπολογίσιμο δυναμικό μόρφωσης και ικανοτήτων, αυτό που χρειάζονται είναι να υποστηριχθούν στο άνοιγμα του πεδίου της έκφρασης και της δημιουργικότητάς τους στον τόπο τους, ώστε να περιοριστεί η αιμορραγία προς χώρες του εξωτερικού και να τονωθεί ουσιαστικά η ελληνική, τοπική κοινωνία.

Πώς όμως θα γίνει αυτό; Τη στιγμή που η νεολαία βάλλεται από την ανεργία και προσπαθεί να ορθοποδήσει, δεν μπορεί να λειτουργήσει αυτόματα όλη αυτή η χημεία που θα διαμόρφωνε ένα όραμα.  Έτσι χρειάζεται να δημιουργήσουμε δομές και διαδικασίες ώστε να ακούσουμε τη φωνή τους. Αυτό είναι δυνατό να επιτευχθεί χρησιμοποιώντας καινούρια εργαλεία από την επιστήμη του διαλόγου και με τη βοήθεια της τεχνολογίας, στο πλαίσιο ενός δομημένου δημοκρατικού διαλόγου που θα δίνει βήμα στη νέα γενιά, στην ατομική έκφραση και συνακόλουθα στη συλλογική δημιουργία. (βλ. Γ. Αγριμανάκη, Λόγος, διάλογος και συλλογικότητα). Η λέξη-κλειδί είναι η συμμετοχή. Στην εποχή που αναδύεται ξανά η συμμετοχική δημοκρατία, βλέπουμε παραδείγματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για το πως οι νέοι είναι οι πρώτοι που δίνουν το «παρών» σε τέτοιες διαδικασίες, διψώντας για αλήθεια, συνεργασία και πρόοδο.

Σημαντική είναι επίσης η παροχή δομών και προγραμμάτων κατάρτισης με ελεύθερη πρόσβαση, ώστε να λάβουν οι νέοι όσα πρακτικά εργαλεία δεν τους παρέχει η σχολική εκπαίδευση.

Τέλος, απαραίτητο είναι να χρησιμοποιηθεί η γνώση, η εμπειρία και οι δυνατότητες άξιων ανθρώπων στο πλαίσιο της αυτοδιοίκησης προκειμένου οι νέοι να αισθανθούν ασφαλείς και προστατευμένοι στον τόπο τους. Κι αυτό θα γίνει μέσω καθορισμού και υλοποίησης ενός ουσιαστικού οράματος για την πόλη, που θα διακρίνεται για την αμεσότητα, την πρακτικότητα και αποτελεσματικότητά του, όμως πρώτα από όλα, για μια ευαισθησία και υπευθυνότητα σαν κι αυτή του γονιού απέναντι στο παιδί του, αλλά και παράλληλα για τον σεβασμό και την ισοτιμία που αρμόζει μεταξύ ενηλίκων. Για ένα Ηράκλειο που θα αποτελεί πρότυπο όχι μόνο για την Κρήτη και την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη.